Dentyści na całym świecie są zgodni, że czasami pierwsze wizyty w gabinecie dentystycznym nie kojarzą się małym pacjentom z czymś przyjemnym- dzieci początkowo przychodzą do stomatologa zdenerwowane, zestresowane, niekiedy z płaczem.
W gabinecie stomatologii rodzinnej Pani Ortodontka także zdarza się, że nasi mali pacjenci wchodzą do gabinetu i siadają na fotel pełni nieufności a czasem nawet strachu.
Ten niepokój może wynikać z przykrych doświadczeń dziecka w innym gabinecie, czy też z rozmów ze starszym rodzeństwem lub z rówieśnikami, którzy barwnie dzielą się swoimi doświadczeniami z podkreśleniem niezwykłych szczegółów „kiedy bolało (!) mniej, a kiedy bardziej”. Nawet na placu zabaw słyszymy dziecięce dialogi i opowieści, jak to „Pani doktor nałożyła na ząbki okropną maść, która pokleiła buzię”. Bywa, że lęk dziecka przed gabinetem i dentystą wynika z lęku rodziców, którzy pamiętają stresujące leczenie stomatologiczne z czasu swojej młodości i bardzo często nieświadomie przekazują negatywne emocje swoim dzieciom.
Należy jednocześnie pamiętać, że jama ustna jest dla dziecka strefą bardzo intymną już w okresie niemowlęcym. Jakakolwiek „ingerencja w buzi”, nawet bezbolesne przecież oglądanie lusterkiem zębów przez obcą osobę, może być odbierane przez dziecko jako coś niebezpiecznego, co zaburza jego komfort. Dobrze jest więc, aby mama i tata przyzwyczajali dziecko i początkowo masowali dziąsła, potem szczotkowali zęby. Przyzwyczajenie dziecka w domu do obecności szczoteczki w jamie ustnej, daje szansę dentyście w gabinecie stomatologicznym, na przeprowadzenie rozmowy, badania, czy leczenia w miłej atmosferze zabawy.
W tym artykule chcemy przekazać Państwu kilka cennych rad, które pozwolą jak najlepiej przygotować dziecko do wizyty u stomatologa. Pragniemy, by nasz mały pacjent po wizycie stwierdził, że ,,nie taki dentysta straszny, jak go malują”.
Rada 1: WAŻNA ROLA RODZICA
W przypadku naszych małych pacjentów to rodzice są odpowiedzialni za zdrowie jamy ustnej swoich pociech oraz dawanie dobrego przykładu. Ważna jest tu profilaktyka próchnicy, odpowiednia dieta, dbanie o prawidłową higienę jamy ustnej i leczenie zębów, jeżeli jest taka konieczność. Dobrze, gdy dziecko widzi rodziców szczotkujących zęby. Naturalne jest wówczas, że maluch chce naśladować mamę i tatę, chce uczestniczyć we wspólnym „wydarzeniu”, rodzinnym rytuale. Opowiadajmy też o swojej wizycie u dentysty, chwaląc się nowym wypełnieniem i przemilczając własne ewentualne dolegliwości.
Zalecamy, aby przed wizytą w gabinecie unikać straszenia dziecka dentystą i nie używać słowa BÓL. Dziecko słysząc od rodzica zdanie: ,,Nic nie będzie bolało”, skupia się tylko na słowie BOLAŁO pomimo pozytywnego kontekstu. Po zdaniu: „Nie bój się Kasiu, nic nie będzie bolało, tatuś cię obroni”- dentysta nie ma żadnych szans, aby dziecko nie było zestresowane w trakcie wizyty.
Należy wyjaśnić dziecku w sposób jasny i prosty, jak wygląda wizyta u stomatologa dziecięcego, zapoznać dziecko z poszczególnymi elementami leczenia stomatologicznego- najlepiej w formie zabawy i edukacji książkowej. Polecamy kolorowe książeczki adresowane specjalnie do maluchów, na przykład: ,,Zuzia idzie do dentysty” i ,,Idę do dentysty” - z serii „Julka poznaje świat”. Postarajcie się Panstwo budować pozytywną historię wokół wizyty w gabinecie stomatologicznym. Opowiadajcie o tym, co ciekawe w gabinecie, o magicznych kamerach, które widzą cukrowe bakterie, śmiesznych rurkach, co bzyczą jak pszczółki- przyjaciółki, czy słonikach pijących wodę, bo są bardzo spragnione.
Faktem jest, że nikt nie zna dziecka lepiej niż rodzice. Rzadko, ale jednak zdarza się, że za dużo szumu wokół wizyty nie służy dziecku, niepotrzebnie wybija je z własnego rytmu. Czasem więc lepiej podejść do tematu wizyty u stomatologa jak do zakupów w osiedlowym sklepie spożywczym- idziemy tam po drodze, nie robiąc zbyt wiele zamieszania, niejako przypadkiem.
Rada 2: WYBÓR LEKARZA I GABINETU
Jeżeli rodzic zdecyduje się na wizytę stomatologiczną dziecka warto wybrać gabinet, w którym doświadczeni pracą z dziećmi lekarze dentyści, przyjmą pacjenta z pokładem empatii i spokoju. W gabinecie stomatologicznym Pani Ortodontka staramy się, aby dzięki pierwszej rozmowie i przywitaniu z lekarzem a także poprzez wystrój poczekalni, gabinetu oraz kącika zabaw nasi mali pacjenci rozbawieni i rozluźnieni chętnie wskakiwali na fotel dentystyczny, raczej zaciekawieni a nie przestraszeni.
Rada 3: WIZYTA ADAPTACYJNA
Strach ma wielkie oczy. Szczególnie dzieci często stresują się rzeczami, z którymi nie miały nigdy wcześniej do czynienia- nowe osoby, nowe miejsca, nowe zapachy. To wszystko wpływa na wyobraźnię dziecka, dlatego warto na spokojnie i bezstresowo zaprzyjaźnić dziecko z gabinetem dentystycznym. Wizyta adaptacyjna to idealny czas na zaznajomienie dziecka z widokiem gabinetu, jego wyposażeniem, lekarzem dentystą i asystentkami. Pokazanie dziecku jak ,,kosmiczny” fotel jeździ w górę i w dół, jak nasz ,,duży i mały słonik” (ssak i ślinociąg) piją wodę z kubeczka a później ślinę z buzi, jak za pomocą lusterka badamy i liczymy ząbki oraz jak włączamy słoneczko (lampę) ponieważ w buzi jest ciemno, powodują zainteresowanie i dumę pacjenta z nowej wiedzy. W trakcie wizyty adaptacyjnej stomatolog udziela rodzicom instruktażu higieny jamy ustnej dziecka, zaleca odpowiednie akcesoria i środki higieniczne, tłumaczy jak często i jaką techniką myć zęby, przekazuje zalecenia dietetyczne. Przeprowadzany jest również szczegółowy wywiad medyczny i stomatologiczny, dlatego warto, aby rodzic przygotował ważne informacje dotyczące m.in. porodu, karmienia dziecka, nawyków, daty pojawienia się pierwszego ząbka, przebytych chorób, przyjmowanych leków itp.
Ważne jest, aby wizyty adaptacyjnej nie zostawiać na ostatnią chwilę- American Academy of Pediatric Dentistry zaleca, aby na pierwszą wizytę u dentysty zabrać dziecko jeszcze zanim skończy roczek. Kolejny raz powinien przypaść na okres między drugim a trzecim rokiem życia.
Warto wiedzieć, że próchnica wczesna w zębach mlecznych ma postać mlecznego zmatowienia szkliwa. Jest to widoczne dopiero po osuszeniu powierzchni zęba i przy odpowiednim oświetleniu lampą stomatologiczną. Dlatego należy systematycznie zgłaszać się na przeglądy. Ciemna plama na mlecznym ząbku to próchnica głęboka i lepiej nie czekać z pierwszą wizytą do czasu pojawienia się takiej właśnie plamy, czy wręcz bólu, który z sobą niesie.
Rada 4: KOLEJNE WIZYTY
Każdy mały pacjent wymaga indywidualnego podejścia. Już po wstępnej obserwacji pacjenta od momentu wejścia do gabinetu stomatologicznego oraz krótkiej rozmowie, lekarz dentysta jest w stanie ocenić w jakim nastroju jest dziecko, jak jest nastawione do leczenia, czy jest typem dociekliwego detektywa, który musi mieć wszystko krok po kroku wytłumaczone, czy też raczej nie chce nic wiedzieć i pragnie tylko jak najszybciej wyjść z „kolorową plombą” i nagrodą. Aby umilić dziecku wizytę warto zabrać ze sobą wszelkie rozpraszacze np. ulubioną zabawkę, poduszkę czy książkę, którą dziecko będzie miało przy sobie podczas wizyty. Jeżeli chodzi o obecność rodzica w gabinecie staramy się, jeżeli mały pacjent na to pozwoli, aby rodzice odpoczywali wygodnie w poczekalni. Dzięki temu nasi mali bohaterowie czują się bardziej samodzielni. Pamiętajmy, że cały zespół medyczny chce dla pacjenta jak najlepiej.
Bez względu na wszystko, rodzice jak i personel muszą być przygotowani także na negatywną odpowiedź dziecka – płacz, bunt, niezgodę. Złość czy krzyk są normalną reakcją malucha na nieznane, na dotyk obcej osoby, na niepewność. W odróżnieniu od małego pacjenta powinniśmy jednak zachować spokój. Dziecku pomożemy już samą obecnością rodzica w gabinecie lub potrzymanie za rękę. Bardzo ważne jest, aby to dentysta rozmawiał z dzieckiem a nie rodzic, bo dzięki temu dziecko nabierze zaufania do lekarza i zacznie słuchać jego poleceń.
Kluczowe jest również to jak zachowamy się po wizycie w gabinecie stomatologicznym. Specjaliści zalecają, aby wzmacniać pozytywnie zachowanie dziecka. Co to oznacza w praktyce? – nie obiecujmy dziecku zabawek w zamian za to, że będzie grzeczne, ale nagradzajmy je po wizycie u dentysty. Nagrodą może być zwykłe przytulenie dziecka lub całus, coś, co sprawi, że poczuje się docenione i bezpieczne. Możemy również sięgnąć po drobne upominki np. pluszaki lub wycieczkę na plac zabaw czy do zoo. To sprawi, że każda kolejna wizyta będzie miała dodatkowe pozytywne skojarzenie. W naszym gabinecie każdy pacjent zostaje odznaczony naklejką lub dyplomem dzielnego pacjenta i wybiera sobie nagrodę z magicznego pudełka.
Rada 5: WIZYTY KONTROLNE
Wizyty kontrolne dziecka w gabinecie stomatologicznym powinny się odbywać nie rzadziej niż co 3-4 miesiące. W ten sposób widok gabinetu i lekarza dentysty przestaje być dla małego pacjenta nowy i niepokojący. Każda kolejna wizyta będzie coraz mniejszym zaskoczeniem. Co więcej możemy pokazać starszemu dziecku, że systematyczność i profilaktyka pozwalają zminimalizować potrzebę inwazyjnego leczenia a wizyty potrafią być krótkie i przyjemne.
Do zobaczenia w gabinecie!